Achtergrond

Dit lespakket presenteert levensbeschouwelijke stromingen op een open, informatieve manier.
De stromingen worden gelijkwaardig naast elkaar gezet, zonder oordeel over wat waar is en wat waardevol is.

Kerndoel 38

Kinderen hebben recht op een eigen levensbeschouwing. Zij ontwikkelen een visie op wat belangrijk en waardevol is. Ze hebben ideeën, vermoedens en gedachten. Onderwijs over levensbeschouwelijke stromingen helpt hen om hun eigen levensoriëntatie[*] te verrijken.
De samenleving van vandaag is multicultureel en pluriform. Juist daarom is het van belang dat kinderen de belangrijkste levensbeschouwelijke stromingen herkennen en kunnen plaatsen. Dit wordt ook benoemd in de kerndoelen voor het basisonderwijs: kerndoel 38.

Voor bijzonder of openbaar onderwijs?

Dit lespakket is ontwikkeld voor gebruik in het bijzonder en openbaar onderwijs.
Op protestantschristelijke en katholieke scholen wordt vaak aandacht besteed aan de eigen levensbeschouwelijke identiteit. De lessen uit Een wereld vol verhalen zijn niet bedoeld als vervanging daarvan, maar als aanvulling hierop. Naast vertrouwdheid met de eigen traditie is het immers van belang dat kinderen iets weten van wat andere mensen inspireert.
Ook het openbaar onderwijs heeft een taak als het gaat om levensbeschouwelijk onderwijs. Juist op scholen die toegankelijk zijn voor kinderen met verschillende achtergronden, is het van belang om iets te weten van de grootste levensbeschouwelijke tradities in de wereld van vandaag.
Het lespakket is in principe door elke groepsleerkracht te gebruiken; achtergrondkennis is niet noodzakelijk. Natuurlijk is het altijd wel prettig om als leerkracht iets meer te weten dan de kinderen. Daarom staat bij elke les in het lesboek een stukje met achtergrondinformatie over het onderwerp van die les. Wilt u extra informatie over de wereldgodsdiensten? Bestel dan het boek Een wereld vol geloof – basiskennis wereldgodsdiensten.
De lessen van Een wereld vol verhalen zijn ook goed te gebruiken in het godsdienstig of humanistisch vormingsonderwijs op openbare scholen (gvo & hvo).

Kennismaken met levensbeschouwelijke stromingen

De bedoeling van deze lessen is niet om kinderen in te wijden in een bepaalde stroming. Daarom geeft dit pakket geen suggesties om bijvoorbeeld met kinderen te bidden of andere rituelen uit te voeren waar een concrete religieuze overtuiging voor nodig is. Tegelijk is het wel goed om kinderen iets te laten beleven van wat aan de orde gesteld wordt. Want levensbeschouwing gaat niet alleen over praten en denken, maar ook over ervaren, voelen en beleven. Om die reden vindt u in dit pakket ook werkvormen waarmee kinderen elementen uit een traditie wat meer naar zichzelf toe kunnen halen. Bij de les over yoga vindt u bijvoorbeeld een yoga-oefening die u met de kinderen kunt doen. En bij de les over de ramadan maken de kinderen met een menukaart duidelijk hoe hun menu eruit zou zien als ze vandaag zouden vasten.

De leerkracht

Een goede les staat niet in een boek of op een website; een goede les wordt gegeven door een deskundige en gemotiveerde juf of meester. Maar hoe geef je lessen over levensbeschouwelijke stromingen? Een paar tips:

  • Vertel verhalen!
    Niet voor niets spelen verhalen een belangrijke rol in levensbeschouwingen. Ze prikkelen de verbeelding, roepen vragen op en zetten aan het denken. Maak van de verhalen een feestje.
  • Het is niet erg als je niet alles weet.
    Bij dit vak kunnen vragen gesteld worden waarop u als leerkracht het antwoord niet meteen paraat hebt. Probeer dit niet te camoufleren, maar zie het als een kans: elke onbeantwoorde vraag is een kans om te leren.
  • Veel mag gezegd worden (maar niet alles).
    Ieder kind mag zijn of haar eigen visie geven op levensbeschouwelijke vragen. Stimuleer kinderen wel om eerst te proberen te begrijpen wat mensen precies bedoelen, voordat zij er een mening over hebben. Er is ook een grens aan wat kinderen kunnen zeggen. Die grens is in ieder geval bereikt als er dingen gezegd worden die in strijd zijn met de democratische rechtstaat.
  • Stel vragen.
    Respect voor iemands levensovertuiging wordt zichtbaar in geïnteresseerde vragen. Stimuleer de kinderen ook om vragen aan elkaar te stellen.
  • Vertel ook over jezelf.
    Kinderen vinden het interessant om te weten hoe hun leerkracht over levensbeschouwelijke vragen denkt. Leerkrachten zijn hier vaak terughoudend in, uit angst om kinderen te beïnvloeden. Maar openheid is iets anders dan beïnvloeding. Daag kinderen uit om iets van zichzelf te laten zien, door dit zelf ook te doen.